Xin đừng tiên phong làm khó người nhà.

Và họ chỉ hiểu điều chúng tôi cần khi tôi bất ngờ thốt lên hai tiếng “Yahoo!”

Nhiều người đi về chẳng nhớ nổi mình ở khách sạn nào vì dù là tiêu chuẩn một hay năm sao, các khách sạn ở đây phần đông đều mang tên nước ngoài.

HCM, không chỉ khu trọng điểm thành phố, khu phố Tây, phố Hàn, phố Nhật, khu sân bay, quận 7, quận 2. Chứ mua căn hộ cao cấp tên nước ngoài, rồi bảng chỉ dẫn, cầu thang máy cũng ghi tiếng nước ngoài làm sao dì lên thăm tụi con được!”.

Có anh xe ôm đã nhăn mặt từ chối giao hàng giúp khách đến khu căn hộ cao cấp ở Q. Chuyện này khiến người viết nhớ lại chuyến công tác dở khóc dở cười vào năm 2005 tại Trung Quốc. Dặt dìu khách sạn, nhà hàng, tiệm matxa, trọng tâm thẩm mỹ, tiệm cắt tóc, cửa hàng thời trang.

Nhưng hiếu khách đến độ làm khó người nhà, làm khó lẫn nhau thì thật. Quê. Trong một lần ăn trưa, nhìn menu toàn tiếng Hoa (không có ảnh minh họa), người bán quán cũng chỉ nói tiếng bản địa, chúng tôi đánh liều gọi cơm và bốn món ăn ở bốn cột khác nhau với niềm tin sắt đá rằng bốn món đó sẽ gồm đủ thịt cá, rau củ.

Không hiểu nổi! Khó gì việc dùng song ngữ (với mức độ ưu tiên tiếng Việt cao hơn) ở những nơi vừa dành cho khách phương xa lẫn khách bản địa? QUỲNH NGUYỄN.

Trong một trung tâm thẩm mỹ ở quận Phú Nhuận, đã có vị khách khước từ thực hành các dịch vụ chỉ vì nhân viên toàn dùng các thuật ngữ tiếng nước ngoài như: facial (chăm nom da mặt), parafin (chăm sóc da thủ túc bằng cách ủ với một loại sáp đặc biệt), oil therapy (trị liệu bằng tinh dầu).

Đâu chỉ TP. (Mà thông thường cũng chỉ đông khách nước ngoài vào nửa tháng cuối năm, mùa hè vẫn đốn đón khách trong nước) người ta mới thích dùng bảng hiệu, thực đơn, giá cả ngoại. Chúng tôi cũng từng “khóc ròng” giữa khách sạn năm sao rộng lớn nhưng không một viên chức nào hiểu chữ “business center” hay “ciber world” (ý chúng tôi muốn hỏi là nơi có máy tính kết nối Internet để gửi bài vở về nhà) là gì.

Cũng đầy rẫy các khu thị thành mới, căn hộ với những tên gọi không thể “kêu” hơn: Green Hill, Sea Links, Blooming Tower, Royal City. Lắm “thượng đế” đứng trước các cửa hiệu toàn tiếng nước ngoài ở nước mình lo âu: “Có bán cho mình không ta?”. Kết quả tình “trêu ngươi” khi tiểu nhị dọn lên một bàn ăn với cơm và bốn đĩa toàn. Thực vật: rau cải xào dầu hào, rau thập cẩm xào nấm, bông bí luộc và đủ loại củ hấp với hành! (Những ai đã đi Nhật hay Hàn đều thường phải nhìn ảnh trong thực đơn để gọi món ăn).

Kể cả những từ mà chúng tôi ngỡ là “cả thế giới đều biết” như WC, toilet, rest room (nhà vệ sinh) thì người dân ở đây vẫn như chưa từng nghe thấy.

Với truyền thống hiếu khách của người Việt, việc sẵn sàng dùng tiếng nước ngoài để phục vụ tốt hơn cho du khách và người nước ngoài sinh sống, làm việc tại VN là điều dễ hiểu. Có bà dì còn nói như mếu với đứa cháu cưng: “Thôi tụi con ráng kiếm tiền mua cái nhà thường ngày, nhỏ nhỏ cũng được. Lại phải một màn quơ tay múa chân loạn xị để được “đáp ứng nhu cầu”! Thế mà giờ đây, ngay tại giang sơn mình, không ít người cũng phải nhìn ảnh trong thực đơn để gọi món hoặc phải líu hết cả lưỡi hòng được phục vụ đúng ý.

HCM hay Hà Nội, cứ mở trang lăng xê địa ốc ở các báo sẽ thấy Cần Thơ, Bình Dương, Đà Lạt, Vũng Tàu, Phan Thiết, Nha Trang, Đà Nẵng. Với bảng hiệu nước ngoài, mà ngay cả những quận vùng ven như Thủ Đức, Gò Vấp, Hóc Môn, Bình Chánh. Nhưng thực tiễn ngoài mấy từ nói theo kiểu “bồi” kia, trình độ ngoại ngữ của các cô hẳn chẳng hơn bà khách là bao.

Chuyến đi để ngơi nghỉ đôi khi đã biến thành “cực hình” với nhiều người không biết ngoại ngữ, đặc biệt là trong các bữa ăn ở những quán địa phương nhưng chỉ thích dùng menu toàn tiếng nước ngoài. Để mời gọi bà. Món ăn nấu theo kiểu Tây, thực đơn cũng viết tiếng Tây, nhiều người ngó qua ngó lại chán ngán nói với con cháu hay bạn bè: “Thôi cứ gọi đại một món!”.

Mấy cô viên chức cười rũ, nói khách nhìn sang trọng mà. Khiến người dân nơi đó cứ phải “Việt hóa”, thậm chí “địa phương hóa” những cái tên xa lạ nơi xứ mình. Không ít nhân viên phục vụ ở các quán ăn nhà hàng “Tây hóa” cũng vậy, sau khi thực khách vã mồ hôi nghiên cứu thực đơn và vắt phát âm thật chuẩn xác món mình muốn gọi rồi thì họ lại “xin phép” xem món khách gọi là món số mấy trong thực đơn.

Tại TP. Cũng toàn tiếng Anh tiếng u. 2 chỉ vì “mấy tòa nhà đó toàn ghi tiếng nước ngoài, đường sá lại mới mở, tui vừa không rành đường vừa không biết tiếng, hỏi cũng không biết hỏi làm sao, mà người ta chỉ tòa nhà này với tòa nhà kia tui nghe cũng không nhớ nổi!”.

Không riêng gì những khu du lịch thu hút đông khách nước ngoài như Mũi Né, Nha Trang, Hạ Long, Sa Pa.