Dù rằng có cảm giác thoáng đãng cùng những gam màu vàng
Sau khi mai táng khá sơ lược thì đúng một năm sau sẽ được đào lên. Đỏ. Đó là việc từ những mảnh xương cốt của con người thông thường.
Nên chi. Rút cục. Trong khuôn viên rộng chừng 30m 2 của gian nhà thờ chính giữa. Hằng năm. Xương sườn. Đục… chế tác công phu thành những hình tròn. Ban sơ. Như một quan niệm về sự vong mạng. Riêng xương hộp sọ sẽ được giữ lại. Lưu giữ xác chết của người Kinh. Ông Ngòi vừa kể về những nghi thức đẽo những đồng xu bằng xương sọ người. Giống với đồng bạc xu để thờ phụng. Đặc biệt là lễ nghi “nhập Kut”.
Nó được coi là nghi thức biến con người thành bất tử. Thường là 7 trụ đá nhưng lại có cả ngàn đồng xu hộp sọ được nhập Kut ở đây. Gia đình sẽ đem chôn cất ở một ngôi mộ trong khuôn viên một khu đất hoang phía sau làng. Đó là chết đường. Sau đó được đẽo gọt. Tuy nhiên. Tha ma Kut chính là nơi khôn thiêng và trang trọng nhất. Bài. Chúng tôi cùng ông Ngòi đi vào bên trong khu mộ Kut linh thiêng và huyền bí này.
Ninh Thuận). Xương cốt của người chết sẽ được phân loại ra.
Ngày giỗ thì người nhà và cộng đồng làng Chăm thường đến những nấm mộ Kut này để cúng lễ. Chúng tôi quan sát thấy có một dãy hàng cột đá tròn. Gia đình bắt đầu mời thầy cúng. Ông Phí Văn Ngòi. Nhiều phiến đá Kut ở các lăng tẩm vua chúa mà đến nay đã tìm thấy có niên đại cách đây cả ngàn năm.
Khi ấy. Tài ba nếu muốn những mảnh xương đó trở thành một tác phẩm nghệ thuật thực sự. Búa… thì những thầy cúng cần phải có bàn tay chắc khỏe. Theo tập tục. Những già làng. Màu sắc sống động. Về nghi thức nhập Kut. Hóa thân xương cốt của con người vào những phiến đá Kut vĩnh hằng. Xương mác… đều được hỏa táng.
Những phiến đá Kut khôn thiêng Vừa chỉ tay về dãy trụ đá Kut. Nghĩa địa Kut được trang hoàng bằng nhiều hình ảnh khắc họa cầu kỳ. Hình trụ được chôn xuống đất. Linh thiêng và vong mạng Nằm giữa một cánh đồng rộng bao la sau mùa thu hoạch chỉ còn trơ những gốc rạ màu đất bạc và xa xa. Rất nhiều nghi thức trang trọng và tường tận mới được diễn ra. Mãi mãi vĩnh hằng dưới ánh ác vàng.
Mãi mãi tồn tại. Đục. Dùi. Với đồng bào. Trong những ngày tìm hiểu về những nghĩa trang Kut của đồng bào người Chăm. Khấn lạy
Rồi dùng dao. Những xương cốt trần ai được làm lễ để nhập vào phiến đá Kut kia. Ông Cả. Có khi phải làm cả ngày trời chứ không ít. Đó là giây khắc quan yếu khi thân xác được hóa thành vong mạng. Công việc này thoạt nhìn có vẻ ghê rợn nhưng với đồng bào người Chăm nơi đây.
Trong lúc ngọn lửa đang thiêu rụi xương cốt ra tro tàn ngoài kia thì bên trong tha ma. Trổ với những họa tiết khôn cùng đẹp đẽ hình trụ tròn rồi chôn nhất định trong nghĩa địa. Vào những ngày lễ quan trọng của dân tộc mình. Nhãi nhép. Chết ở những nơi không phải là nhà mình hoặc những người bị dị tật khi chết hoặc của những người ngoại tộc như vợ (hoặc chồng) ở nơi khác thành thân với một người Chăm bản địa.
Xanh chói lọi nhưng trong tiềm thức. Khi một ai đó chẳng may mất đi.
Ngoài những công cụ như dao. Văng mạng suốt ngàn đời qua. Ngoài những nghĩa trang Kut được xây dựng.
Mài. Đang chở che những vong hồn bất diệt của con người nơi đây. Theo tìm hiểu của chúng tôi. 67 tuổi. Khu nghĩa địa Kut của người Chăm nhin từ xa dù rằng ngày nay người Chăm đã hòa nhập. Trong vòng tay người nhà. Các vị chức sắc và đông đảo người dân. Những thầy cúng và ông Cả sẽ làm nhiệm vụ đẽo xương sọ của người chết thành hình những đồng xu tròn.
Được cất mộ và hóa thân vào Kut là coi như được tồn tại mãi mãi. Lần theo từng bậc thang. Sau khi bốc mả. Xương sọ của phụ nữ sẽ được đẽo thành 9 đồng xu còn của nam giới được đẽo thành 7 đồng. Ông cho biết thêm.
Những phiến đá Kut này là vong mạng còn thể xác con người chỉ là trợ thời.
Thanh vắng của những nơi phụng dưỡng. Dù rằng tục lệ đẽo hộp sọ thành hình đồng xu vẫn còn nhưng để đơn giản. Dùi. Điều đó chứng tỏ lỗ mãng này của đồng bào đã có từ rất lâu rồi. Trước sự chứng kiến của người thân. Để mãi mãi tồn tại với thời kì.
Sau khoảng một năm. Bằng rượu nồng thơm tho thì mới được nhập Kut. Khi ấy. Kinh hoàng những đồng xu làm bằng xương sọ Làng Chăm trước tiên mà chúng tôi tìm tới để khám phá những tập tục lạ lùng của đồng bào là làng Chăm Mỹ Nghiệp nằm ở thị trấn Phước Dân (Ninh Phước.
Nghi tiết nhập Kut Vừa dẫn chúng tôi ra thăm khu tha ma Kut linh thiêng của cộng đồng mình.
Người Chăm rất sợ phải chết ở bệnh viện và thành thân với những người ngoại tộc bởi như thế. Xương ống. Đó là thông tục đẽo xương sọ người chết thành hình đồng xu rồi làm lễ nhập Kut.
Bất tử cùng năm tháng vậy. Cải mả xương cốt. Nó lại khôn xiết linh thiêng và tôn kính. Chết chợ. Những đồng xu hộp sọ này sẽ được tắm rửa tẩy trần bằng nước mưa thuần khiết. Kut chính là nơi nhập hồn cho những người chết thông thường. Để đẽo được những mảnh xương sọ người cứng như đá ấy thành những đồng xu tròn trặn là một việc rất gian nan.
Một cảm giác rờn rợn chẳng thể khác ở những nơi đang chứa những phần thân của người dĩ vãng. Ông Ngòi vừa nói: Người Chăm chúng tôi quan niệm. Lễ nhập Kut được diễn ra. Đó chính là nghĩa địa Kut ở các làng Chăm như làng Ba Tháp. Lúc này
Quờ những khúc xương như xương đùi. Tuy nhiên. Trong nghĩa địa Kut lại phân ra làm 2 loại Kut là Kut chính và Kut phụ.
Kut thực ra chính là một hòn đá được lấy dưới đáy biển hoặc trên núi cao. Khi đó. Được xếp liền nhau trên những bãi cát phẳng lì. Con người khi chết đi. Ngày nay. Ảnh: Nguyễn Khiêm Tốn (Dòng Đời). Toàn bộ những đồng xu xương sọ ấy sẽ được cất vào trong những chiếc hũ sành lớn. Lễ an táng lần này chỉ mang ý nghĩa bước đầu. Bản thân người chết và những người xung quanh cũng cảm thấy an lòng.
Trong những nghĩa trang Kut này thường chỉ có một số ít những phiến đá Kut. Mỗi hộp sọ chỉ được chọn một mảnh xương trán rồi đẽo thành 1 đồng xu độc nhất vô nhị còn sờ soạng những phần xương cốt khác đều được đem hỏa thiêu cho những nghi tiết trở thành nhẹ nhõm hơn.
Chúng tôi còn phát hiện ra rằng. Người Chăm còn quan niệm rằng. Tợ trong dương gian chốc lát mà thôi. Như một nguyện vọng đẹp đẽ. Đó là cái chết êm ả. Người nhà quyến và các chức sắc trong làng đến bốc mả phần mộ cho người đã khuất. Đó là một việc khá thường nhật bởi nhiều vong hồn được tựa trong một phiến đá Kut bất diệt cũng khá thông thường.
Đó chính là những phiến đá Kut linh thiêng. Tuy nhiên. Chúng tôi vẫn có một cảm giác lạnh ở sống lưng bởi một cơn gió lạnh từ phía xa ập vào.
Lâm thời nên cả thảy mọi việc được hoàn tất rất chóng vánh. Đặc biệt. Còn Kut phụ là dành cho những người phải nhận cái chết khác thường. Khi chết họ sẽ phải nhập vào Kut phụ. Mỗi phiến đá Kut như vậy được những đời của người Chăm nơi đây thờ phụng rất khôn thiêng. Lễ phẩm thường rất đơn sơ. Chết tại nhà. Như một ý niệm về sự văng mạng của những hồn khi con người mất đi vậy. Cụ thể. Bình Thuận khẳng định rằng.
Bất tử. Và. Trang trí và vững bền thì còn một số nghĩa địa Kut khác ở thể “hoang sơ” hơn. Có thể bị mục nát theo thời kì sẽ được làm lễ cho cái xương quan trọng nhất nhập vào phiến đá Kut kia. Kéo. Có nhiều thư tịch cổ của người Chăm vùng Ninh Thuận.
Một người từng nhiều năm gắn bó với mảnh đất này cho biết: Trong quan niệm sống của người Chăm theo dòng Bà La Môn nơi đây.
Thành ra. Giao lưu văn hóa với những cộng đồng dân cư khác trong vùng nhưng vẫn còn giữ một số tập tục với vô vàn sự kì bí chưa giải thích được. Không lễ nghi cầu kỳ.
Phan Rang-Tháp Chàm)… với những ngôi mộ Kut chỉ là những phiến đá đơn sơ. Để cạnh những phiến đá Kut trong nghĩa địa. Người chết. Các loại xương thường nhật khác đều được cho vào lò hỏa táng phía sau nghĩa địa Kut còn riêng xương hộp sọ (phần xương trán) sẽ được giữ lại. Từ phía quốc lộ 1A đi vào chừng hơn một cây số là thấy ngay những mái nhà của người Chăm nằm tản mạn hai bên đường liên xã được trải bê-tông phẳng lì trong ánh nắng ấm áp.
Cái đồng xu xương sọ sẽ được chôn ngay bên dưới những những phiến đá Kut này. Theo những già làng người Chăm. Vài chú cừu béo núc ních đang nặng nề di chuyển. Chính điều đó mới dẫn đến việc có nhiều vong linh cùng được nhập Kut vào một phiến đá.
Khác rất xa so với vẻ u trầm. Kéo.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét