Mái ấm tình thương hay hay của những người bán vé số dạo.

Hồ Chí Minh kiếm sống chứ mấy ai đi trái lại để ra Nha Trang bao giờ, nhưng thực tiễn không phải như vậy, dòng đời đã xô đẩy không theo quy luật nào rất nhiều những số phận như bác Tấn

Trong khu vực ấy, mỗi con người có một góc riêng, giường ngủ đôi khi chỉ từ những mảnh bìa cactông ghép lại trải trên nền gạch.

Quả tình, nếu người thường nhật, không quen mới vào nghề đi bộ hơn 10km/ngày có lẽ chẳng mấy ai chịu nổi, nhưng với họ, những con người đã xác định ý chí kiếm sống bằng tuốt tuột những nghề có thể, chỉ cần lương thiện thì lại là chuyện vụn vặt. Người lớn tuổi đặc biệt không kém trong ngôi nhà của những người bán vé số lang thang tại hẻm Sao Biển chính là bác Hà Tấn, một người vốn gốc Phú Nhuận, Sài Gòn.

Quả thật, những tờ vé số nếu trúng giải sẽ có giá trị giải thưởng rất cao, nhưng thường thì những kẻ giật hoặc cướp vé “sẽ chẳng bao giờ có đứa nào được giải”, đó cũng là kết luận của người trong nhà về việc bị cướp vé số.

Anh Diệu, chủ mái ấm của người bán vé số. Người ta thấy người bán vé số đi xe máy, nhưng thực ra đó là người ở đại lý lớn thôi, họ đi xe máy để giao vé số cho chúng tôi - những người bán rong hoặc các đại lý nhỏ hơn.

Hồ hết các thành viên trong nhà đều đã từng bị giật hoặc bị người xấu ăn trộm vé số. Họ chọn lựa nghề bán vé số vì họ đốn là người không có bằng cấp hoặc không còn sức lao động để làm việc khác nữa. Họ đến Nha Trang để làm ăn, kiếm sống, bỏ lại ba má già và các con nhỏ. Ngày ngày, nhận bán vé số từ các đại lý và dần dần bản thân mình cũng trở nên một đại lý.

Hơn 8 năm về trước, anh từ Phú Yên vào Nha Trang làm ăn sinh sống, được sự hướng dẫn của người quen cũng như bước đường cùng mưu sinh, anh tìm đến với nghề này. Làm một phép tính đơn giản, họ ăn trưa ở ngoài mỗi đĩa cơm nhàng nhàng từ 15-20 ngàn đồng, rõ ràng mỗi ngày họ mang về một số tiền quá nhỏ với nhiều người, nhưng lại là quá lớn với họ.

Cách đây không lâu, bà Bùi Thị Nhị (78 tuổi) đã từng bị một đám thanh niên mới lớn, thiếu giáo dục giật mất 100 tờ vé số có tổng trị giá lên đến 1 triệu đồng.

Ông vốn có gia đình hạnh phúc, nhưng đó đã là chuyện của thời khắc trước năm 1983. Họ đi bộ bất kể nắng mưa, đi mỗi ngày không dưới 10km, đi khắp thành phố, đến mọi ngõ ngách, mời gọi tất cả mọi người mua vé số. Bất kì ai trong số họ mỗi ngày đều đi bộ không dưới 10km, người sang hơn một chút sẽ có chiếc xe đạp để đi.

Chính quyền địa phương biết rõ, căn nhà mà anh Lê Huỳnh Diệu thuê có nhiều người bán vé số dạo đến cùng thuê ở, họ cũng đã rà và tìm hiểu kĩ càng công việc để đảm bảo an ninh. Một đời xiêu bạt, cụ Phan Nam, năm nay đã 80 tuổi, vốn ở Hòa Tân Đông, Đông Hòa, Phú Yên, không vợ, không con tâm tư: “Tôi làm đủ mọi nghề, nhiều lý do khiến tôi không có vợ con, phần vì chiến tranh, phần vì thời thế khó khăn sau khi giải phóng và đổi mới kinh tế, tôi thấy sống một mình vẫn hay!”.

Nhưng ở quê hương, họ không cách gì có thể kiếm sống được. Mỗi người chia nhau một mảnh nhỏ của căn nhà ấy. Theo lời kể, họ đã từng lang thang kiếm sống nhiều nơi khác trước khi đến Nha Trang, nhưng cuộc sống ở những nơi ấy, mà cụ thể là Sài thành xô bồ, đầy ức chế và có nhiều điều phức tạp, hơn nữa làm chẳng đủ ăn nên họ đành trở về quê hương.

Nếu mà tính thành tiền thì khoảng 60 - 70 ngàn/ngày thôi. “Dẫu rất khổ cực nhưng chúng tôi vẫn phải làm như vậy, cuộc sống chẳng thể tránh khỏi điều đó, chúng tôi vẫn phải làm ăn để nuôi gia đình, tôi tin họ hiểu được điều đó!”, một nữ giới lớn tuổi vừa đếm chồng vé số dày cộm vừa nói lên suy nghĩ của mình về việc họ đi tha phương.

Những cặp đôi trên bãi biển Trần Phú, Nha Trang có lẽ chẳng ai còn xa lạ với những cụ già chậm rãi bước đi trên bãi biển, bóng hình họ trải dài dưới ánh đèn đường vàng leo heo. Thế cục cụ trải qua bao sóng gió cũng như những khó khăn mà cụ gặp phải bởi sự đổi thay thời cục, đôi mắt cụ giờ đây đã nhạt nhòa, phần vì kí ức phần vì tuổi già, cơ thể đã ngày một đi về cuối đường đời.

Được biết, người bán vé số tại Nha Trang chính yếu là người Phú Yên, do điều kiện địa lý tiện lợi cũng như chi phí đi lại, cộng thêm việc tiền ăn ở thấp hơn so với những trọng điểm công nghiệp hàng đầu tổ quốc, nên họ chọn lọc Nha Trang để mưu sinh.

Giờ đây, nhớ lại, bà vẫn còn tiếc số vé mình đã bị mất, tuổi già lang thang, có lẽ những kẻ cướp lấy vé số của bà cũng cùng đường lắm rồi. Họ chia nhau từng mét vuông sàn nhà để ngủ, có lúc khó khăn, họ ngủ cả trên võng và ghế bố.

Có thể nói, dù không phải là người Nha Trang, nhưng họ thông đạt không ít chuyện độc đáo mà ngay cả những người sống lâu năm trong thị thành cũng không hề hay biết. Trời đang ngày giông bão, lang thang theo những người bán vé số dạo, tôi cùng ngồi nghỉ ngơi và nghe họ kể chuyện đời mình. Những cặp vợ chồng thì được ưu tiên ở trong phòng kín hơn, cùng với những người con của họ.

Buổi chiều cũng là khi họ trở về nhà sum vầy như một gia đình, bên những hũ gạo đựng trong các thùng dầu ăn loại 5 lít

Cuộc sống về đêm mang theo bao điều phức tạp, từ những tụ điểm hút chích đến gái làng chơi và những kẻ sống ngoài vòng pháp luật. Ông chủ mái ấm tình thương   Anh Lê Huỳnh Diệu là chủ của mái ấm này, gia đình anh cũng ở ngay trong căn nhà. Thực ra, không thể gọi là một căn nhà, vì có căn nhà nào mà chứa đựng trong lòng nó đến hơn 20 người không cùng huyết tộc kia chứ? Đó chuẩn xác là một khu vực nhỏ với hàng chục con người ăn chung ở chung.

Những điều này đe dọa khá lớn mạng vốn chẳng mấy hồng son của người bán vé số dạo, họ vốn khổ, nhưng có những kẻ làm họ còn khổ hơn. Loại xe đạp sang nhất mà họ có trông cũng đã cũ kĩ và nặng nề lắm rồi. Nghề bán vé số thực ra cũng chẳng hề an nhàn như nhiều người vẫn nghĩ.

Cụ Nam có thể xem là bậc lão niên lớn tuổi nhất ở đây. Nhiều người nghĩ rằng: chắc chỉ có người ta vào TP. Trước đây, những người cao tuổi như bác Tấn đã làm đủ mọi nghề từ đánh cá đến phụ hồ, nhưng nay tuổi tác đã lớn, những công việc đó đã không còn hạp, họ buộc phải rời đi để kiếm sống bằng việc bán vé số.

Chính quyền phường Vĩnh Hải cũng tiến hành chu cấp cho những đứa trẻ nhân lúc nghỉ hè đi theo gia đình vào Nha Trang bán vé số 5kg gạo cho mỗi 2 em nhỏ.

Có rất nhiều thủ thuật mà người ta thường dùng để lấy vé số của người bán. Khổ cho cái thân già này lắm!”. Những mái đầu bạc một đời lưu lạc   Trong căn nhà cũ kĩ số 9, hẻm Sao Biển, đường Đặng Tất (phường Vĩnh Hải, Nha Trang, Khánh Hòa) ấy, có những con người đến từ mọi nơi: Phú Yên, Sài Gòn, khu vực Tây Nguyên.

Nhiều người nghĩ rằng bán vé số chắc lời lớn lắm nên họ mới rời nhà đi như vậy, nhưng thực tiễn thì cũng còn tùy vào cơ may và thời vận. Khi nghe nói nơi đây có mái nhà tình thương, người nọ truyền tai người kia, rốt cuộc họ tìm đến đây để ở, cũng là cách thức để họ tằn tiện tiền để kiếm sống thêm. Dù số gạo không nhiều nhưng theo ông Hà Tấn và mọi người thì như thế là chính quyền đã quan hoài đến những căn số như họ rồi và họ rất cảm ơn vì điều đó.

Hoặc người bán đang đi trên đường, cầm vé số trên tay, tụi du thủ du thực phóng xe nhanh, rồ ga rồi giật vé số mà lao đi. Bà Nhị nói về những mánh lới đó như sau: “Vé số vốn mỏng, họ tranh thủ lúc ta không chú ý thì ngay tức thì chỉ cần nới tay cuộn tròn nhiều tờ lại đưa vào túi rồi chỉ trả tiền 1 tờ, mình sơ ý là mất liền 7 – 8 tờ ngay ấy.

Đêm, phố biển vào guồng ngơi nghỉ, nhà nhà ra đường dạo phố, ăn vặt và vui vẻ trên những tuyến phố xá. Một cặp vợ chồng hành nghề bán vé số dạo trong mái ấm tình thương. Phần đông trong số họ ở lại luôn trong hẻm Sao Biển để tùng tiệm uổng đi lại. Cũng như cụ Nam, có rất nhiều người khác đành phải rời bỏ quê hương, trong khi nhà cửa vẫn để nguyên ở đó.

Theo lời chỉ đường của người dân địa phương, tôi lặng lẽ tiến vào khu vực nơi họ sinh sống. Vé số Khánh Hòa có liên kết với 24 nơi khác, vì vậy, vé được bán tuần tự theo các tỉnh, tỉ dụ: thứ 2 bán vé số Phú Yên, thứ 3 bán vé số Bình Định, rồi đến Khánh Hòa và các tỉnh khác.

Nơi đây có những cụ già đã ngoài 80 tuổi, mưu sinh kiếm sống, thế cuộc họ như ngọn đèn trước bão lớn, có thể tắt bất kì lúc nào. Thấy cuộc sống của họ đau khổ quá, tôi đưa về đây cùng sống, cùng chia vui sẻ buồn với nhau!”. Bài và ảnh:  Diên Khánh. Với mọi người thì đó là chốn nương thân không dễ gì có được ở cái thời “thóc cao gạo kém” này.

Bác Tấn đã li dị vợ và ở vậy cho đến nay, cái nghèo là căn do đẵn để ông không đi thêm một lần nữa. Anh Diệu cho biết: “Những người bán vé số thế này 1 tờ chỉ 10 ngàn đồng, lỗ lãi đâu bao nhiêu, người nhiều thì bán được 40 tờ/ngày, người ít thì chỉ được 20 tờ.

Họ có lẽ không còn nhớ rõ mình đi mòn bao lăm đôi dép rồi nữa, bởi họ đi cả ngày, đi cả đêm, cứ đi và đi.