Tình cảnh lịch sử đã đặt ông vào nơi hợp lưu của ba nền văn hóa, từ đó tạo nên một nhà khoa học có vốn tri thức uyên thâm nhưng vẫn luôn là một người con của phương Đông
Những sự kiện bất thần trong thời kỳ này là một trong những động cơ khiến ông ngày càng say mê trên dưới sự can dự giữa quy luật và sự tình cờ. # Sáng rõ, uyển chuyển những vấn đề chuyên môn, như các loại vật chất kì bí cấu tạo nên vũ trụ hay sự tương đồng trong những khái niệm của cơ học lượng tử và triết lý Phật giáo.
Nhà khoa học cũng được vô thức và bản năng dẫn đường rất nhiều, họ cũng thấy phấn khích khi phát hiện một phương diện ẩn giấu của thiên nhiên cũng như người nghệ sĩ khi sáng tạo tác phẩm, “vì trong một thời điểm ngắn ngủi đã được tiếp cận với chân lý vĩnh cửu”. Đề cao cái đẹp như một nguyên tố của chân lý, ông cho rằng “quá trình sáng tạo khoa học gần gũi một cách đáng kinh ngạc với sáng tạo nghệ thuật”.
Để một độc giả vốn chỉ quen với sách văn học cũng dễ dàng hiểu được. Luôn hướng tới sự hài hòa, ông không đồng tình việc khoa học khép mình trong những đường hầm chuyên biệt mà mong muốn mỗi nhà khoa học đều truyền được cảm hứng cho từng lớp.
Trịnh Xuân Thuận có lý do để ưa chuộng dùng tiếng Pháp viết các tác phẩm của mình. MINH PHƯỚC Trịnh Xuân Thuận (sinh năm 1948) là nhà vật lý thiên văn người Mỹ gốc Việt, một nhà văn đã viết nhiều sách có giá trị cao về vũ trụ học và sự tương quan giữa khoa học với Phật giáo.
Với Vũ trụ và hoa sen (*), ông tiếp với những đề tài tâm đầu ý hợp nhất: bản tính của vũ trụ và những suy tư về sự cân xứng giữa khoa học phương Tây với triết học phương Đông, đặc biệt là Phật giáo. Ông còn là nhà thơ, triết nhân, phật tử, nhà hoạt động cho môi trường và hòa bình.
Ông đã nhận nhiều giải thưởng trong lĩnh vực thiên văn và văn hóa tầng lớp. Xuất thân từ một gia đình đạo nho, học trường Pháp và sau đó được đào tạo khoa học theo kiểu Mỹ, ông thuộc đời trí thức Tây học cuối cùng của Việt Nam trước phóng thích.
Những câu hỏi mà Đức Phật và các nhà triết học Ấn Độ từng đặt ra luôn theo sát ông trong quá trình đeo đuổi những nghiên cứu khoa học hiện đại nhất.
Về mặt này, Vũ trụ và hoa sen là một cuốn sách thành công và đầy sức suýt nữa, cung cấp cả tri thức khoa học và những vấn đề linh tính ham thích. Phạm Văn Thiều và Phạm Nguyễn Việt Hưng dịch, NXB kiến thức, tháng 9-2013. (*): Vũ trụ và hoa sen - Trịnh Xuân Thuận. Đặc biệt hơn, người đọc được tiếp cận với những tâm can riêng tư của ông về cuộc sống, sự nghiệp và những cơ duyên khiến ông gắn bó với ngành vật lý thiên văn.
Bởi vậy ông rất chú trọng cách trình diễn. Sự khao khát kiếm tìm vị trí của con người trong vũ trụ này chưa bao giờ lỗi thời, khi khoa học càng tiến xa thì càng nhiều vấn đề gai góc xuất hiện và sự nhỏ bé của con người càng ngày càng tăng lên.
Phần thứ nhất, “Tôi là ai: sự hợp lưu của ba nền văn hóa” chiếm một nửa dung lượng cuốn sách, chứa đựng những câu chuyện rất cá nhân chủ nghĩa về tuổi thơ, gia đình và cuộc chiến tranh Việt Nam mà tác động của nó đối với ông là không nhỏ dù ông sống xa tổ quốc. Trịnh Xuân Thuận là một trong số những nhà khoa học luôn kêu gọi sự thống nhất tư tưởng giữa khoa học phương Tây và triết học phương Đông để tìm ra cách tiếp cận vấn đề chân xác hơn, song song đạt được tính nhân văn khi dùng các thành tựu khoa học.
Tuy sớm tiếp cận với lối tư duy xác thực và nhiều năm mải mê với những dữ liệu bất tận, nhưng công việc khoa học không đối chọi với tâm hồn nhạy cảm của ông, trái lại ông luôn để mình được dẫn dắt bởi những ngẫm mỹ học. Vũ trụ và hoa sen là tác phẩm mới ra đời năm 2011, đoạt giải Louis Pauwels năm 2012.
Nếu hi vọng quá rạch ròi, cứng nhắc thì khoa học sẽ vấp phải nhiều nghịch lý, trong khi đó cách quan sát của các nhà tư tưởng như Đức Phật hay Lão Tử lại soi rọi được nhiều khía cạnh không ngờ.
Đối với ông, thứ tiếng này có đầy đủ các thuật ngữ cấp thiết nhưng vẫn miêu tả được chất thơ của khoa học, và ông thấy thoải mái nhất khi dùng nó để biểu thị cái đẹp và sự hài hòa trong mỗi cuốn sách.
Nhiều sách của ông đã được dịch ra tiếng Việt, trong đó có: nhạc điệu bí hiểm, Hỗn độn và hài hòa, Cái vô biên trong lòng bàn tay, Lượng tử và hoa sen.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét