Singapore tranh đấu với tham nhũng

Nhiều thập niên qua, Singapore luôn nằm trong số 5 nhà nước đứng đầu thế giới về chỉ số sáng tỏ, theo xếp hạng của Tổ chức minh bạch quốc tế. Thành tựu này được cho là có sự đóng góp lớn của chính sách lương hướng và đãi ngộ đối với công chức quốc gia. Bên cạnh đó, từ đầu thập niên 1950, Singapore đã thành lập Cơ quan Điều tra tham nhũng (CPIB) độc lập với lực lượng cảnh sát để điều tra sai phạm trong chính bộ máy công quyền. Từ năm 1968, CPIB trực tiếp nằm dưới sự quản lý của Văn phòng vệ tướng (PMO). Lịch sử CPIB từng 2 lần bị vấy bẩn. Đó là vào năm 1997 khi một điều tra viên cao cấp bị phạt tù 1 năm vì lừa đảo, và năm 2002, một chuyên viên lãnh 2 năm tù giam vì tuồn thông báo mật cho 2 cảnh sát đang bị điều tra. Edwin Yeo Seow Hiong che mặt khi đối diện báo chí trước tòa án - Ảnh: The Straits Times Nhưng vụ việc được công khai ngày 24.7 mới “đặc biệt nghiêm trọng”. Tin từ tòa án hình sự cho biết ông Edwin Yeo Seow Hiong, 39 tuổi, nguyên Phó ban Nghiên cứu hiện trường và tương trợ kỹ thuật của CPIB bị buộc 21 tội trạng. Trong đó, có 8 kết tội tham ô tổng số tiền đến hơn 1,76 triệu SGD (30 tỉ đồng) trong 4 năm từ 2008, 1 tội làm giả hóa đơn trị giá 370.755 SGD mà CPIB phải thanh toán và 12 tội dùng tiền hà lạm đánh bạc tại sòng bài Marina Bay Sands trong năm 2012. Hành vi của Yeo chỉ được phát hiện khi một nhân viên CPIB rỉ tai với cấp trên vào tháng 9.2012. Quy trình điều tra tham nhũng Sau kết tội của tòa án, PMO ngay lập tức gửi đến báo chí thông cáo dài 2 trang khẳng định ngay khi phát hiện, vụ việc được xếp vào diện hình sự và chuyển sang Ban Điều tra thương nghiệp của lực lượng cảnh sát “nhằm đảm bảo tính toàn diện và không tây vị trong quá trình điều tra”. Bên cạnh đó, “Thủ tướng cũng lập ra một ban rà độc lập để xem xét vụ này đã xảy ra như thế nào”, thông cáo cho biết. Để trấn an thêm dư luận, CPIB liền sau đó cũng gửi đến báo chí một bản cáo bạch, nói rõ rằng Yeo bị giáng chức ngày 15.9.2012, chỉ một ngày sau khi có tin về những hành vi sai trái của ông này và sau những điều tra khẩn ban đầu. Thông cáo cũng cho biết thêm: “viên chức CPIB, cũng như tuốt các công chức khác, hằng năm phải kê khai bổn phận tài chính nhằm đảm bảo họ không vướng vào tình trạng tài chính xấu”. “Trong trường hợp của Yeo, đã có những lúc quy trình và việc kê khai bị lỗ hổng”, CPIB nhìn. Giám đốc CPIB Eric Tan cũng nhận trách nhiệm: “Tôi đau buồn sâu sắc về việc thất thoát công quỹ trong khi tôi nắm giữ CPIB. Là người đứng đầu cơ quan, tôi nhận bổn phận về sơ ý và tội dẫn đến hành động sai lầm của cấp dưới diễn ra trong suốt 4 năm”. Cần có canh tân thật sự, chứ bỏ tù hay cất chức cũng chưa hẳn là liều thuốc đủ hiệu nghiệm Tiến sĩVũ Minh Khương- ĐH Quốc gia Singapore Thông cáo của PMO lẫn CPIB cũng cho hay ủy ban độc lập mà Thủ tướng Lý Hiển Long lập ra để điều tra vụ này đã hoàn thành bản thưa với những đề xuất quản trị tài chính và hoạt động của CPIB. Thủ tướng đã chuẩn y những khuyến nghị này và CPIB đang thực thi nhằm tăng cường kiểm soát tài chính. Nhưng những “trần tình” của PMO, CPIB và ông Tan xem ra không được công chúng thông cảm cho lắm. “Anh ta lấy trộm đến 1,76 triệu SGD của CPIB mà không hề bị phát hiện trong 4 năm. Thật lạ lùng!”, cựu phóng viên Jabbar Hanieff viết trên Facebook. Thách thức Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng Nội vụ Teo Chee Hean trong thông cáo của PMO dấn: “Trường hợp này là đặc biệt nghiêm trọng vì liên can đến một viên chức cao cấp của CPIB, cơ quan vốn được trao sứ mạng duy trì sự cương trực của hệ thống”. Nếu bị cáo buộc, hành vi tư túi công quỹ có thể khiến ông Yeo bị tù chung thân, chưa kể các tội danh khác đều có mức án tù từ 4-7 năm. Dư luận mong chờ hành động đầu tiên mà chính quyền cần làm để chứng tỏ quyết tâm chấn chỉnh bộ máy công quyền mà gần đây liên tục xảy ra nhiều vụ bê bối lớn là việc từ chức của người đứng đầu CPIB. Tiến sĩ Vũ Minh Khương, giảng dạy tại Trường chính sách công Lý Quang Diệu thuộc ĐH nhà nước Singapore, nói với Thanh Niên rằng nguyện vọng đó của công chúng là chính đáng. Tuy nhiên, theo cựu nhà báo Chin Kah Chong, việc một quan chức từ chức vì sai phạm của cấp dưới là điều ông chưa từng thấy ở nước này. Trong khi đó, đảng dân chúng Singapore đối lập đã ra thông cáo về vụ việc. “Chúng tôi kêu gọi chính phủ siết chặt hệ thống chống tham nhũng. Nhưng câu hỏi cũ rích mà quan trọng hơn, đó là: Ai giám sát những người giám sát tham nhũng? Chính phủ cần phải đáp những quan ngại này của công chúng”, thông cáo viết. Theo Tiến sĩ Vũ Minh Khương, đó không phải là những câu hỏi dễ đáp, đặc biệt vào thời điểm mà ông cho là tinh thần cống hiến của công chức xứ sư tử có phần xuống dốc so với thời Singapore còn khó khăn dựng nước. “Cần có cải cách thật sự, chứ bỏ tù hay cất chức cũng chưa hẳn là liều thuốc đủ kiến hiệu”, ông nói. Thục Minh (VP Singapore)